Temeli su alan binanın ömrü, maruz kalınan su ve nem ile doğru orantılı olarak kısalır. Zamanında önlem alınmaması durumunda, bu tür binaların yapı güvenliği ortadan kalkar ve riskli hale gelir. Deprem ve benzeri afetlerde, temeli su alan yapılar çok daha kolay bir şekilde yıkılarak can ve mal kayıplarına yol açar.
Temel, yapıların en önemli bölümüdür. İnşa edilirken taşıyacağı yüke göre planlama yapılır ve metal donatılarla desteklenir. Ancak bu planlamada, sürekli neme ve suya maruz kalacağı dikkate alınmaz. Zira inşa sürecinde temel izolasyonu ve drenaj sistemlerinin kurulacağı öngörülür. Eğer yalıtım ve drenaj sistemi yapılmazsa tüm hesaplamalar bir anda boşa düşer ve yapıların ömrü, çok hızlı bir şekilde düşmeye başlar.
Temelin Su Alması Binaya Zarar Verir Mi?
Binaların en önemli düşmanlarından biri, su ve nemdir. Su ve nem, hem beton kalitesini olumsuz olarak etkiler hem de betonun içinde bulunan demir ve metal donatıların paslanarak çürümesine yol açar. Bu durumun engellenmesi ise ancak drenaj sisteminin kurulması ve yalıtımın yapılması ile mümkündür.
Drenaj sistemi, ilgili bölgeye düşen yağmur ve kar sularının toplanarak tahliye edilmesini sağlar. Böylece temel, sürekli yağmur ve kar sularına maruz kalmaz. Bu durum ise korozyon ve çürüme riskini önemli ölçüde ortadan kaldırır. Ancak drenaj sistemi tek başına kesinlikle yeterli değildir. Mutlaka temel izolasyonu da yapılmalıdır.
İzolasyonun olmadığı durumlarda, beton yapısı gereğince maruz kaldığı su ve nemi içine almaya başlar. Bu durum sonucunda ise beton içindeki demirler yavaş yavaş paslanır. Gerekli önlem alınmadığında bu paslanma hızlanır ve demirlerin kalınlıkları ve dolayısıyla da güçleri azalır.
Demirin haricinde betonun yapısında da zayıflamalar meydana gelir. Kapiler boşluklardan içeri giren su, sürekli donma ve çözülme döngüsüne neden olur. Bu döngü ile birlikte beton yapısında kopmalar ve zayıflamalar meydana gelir.
Temeli Su Alan Binanın Ömrü Ne Kadar Azalır?
Temeli su alan binanın ömrü, 20 ila 30 yıl arasında kısalır. Bu sürece etki eden çok sayıda faktör olduğu için her yapıda söz konusu süreler geçerli değildir. Ancak temel ve diğer yapı bileşenlerinin sürekli nem ve suya maruz kalması, yapıların ömrünü ciddi şekilde azaltmaktadır.
Yapılan araştırmalar, sürekli suya maruz kalanda temeldeki demirlerin ve metal donatıların kalınlıklarının azaldığını ortaya koymuştur. 10 yıllık süreçte temeli su alan bir yapının taşıyıcı elemanlarındaki demirlerin kalınlıklarında yaklaşık olarak %34 oranında bir azalma meydana gelir. Bu azalma, demirin taşıma kapasitesinin ise yaklaşık %66’sını kaybetmesine neden olur. Dolayısıyla sadece 10 yılda toplam taşıma kapasitesinin yarısından fazlası kaybedilir. Bu durum ise binaların ömründen 20 ila 30 yıl arasındaki bir süreyi götürür.
Farklı bir araştırmada, temeli su alan yapıların taşıma kapasitelerinin sadece 5 yılda %50’ye yakın oranda azaldığı tespit edilmiştir. 15 yıl içerisinde ise bu kapasitenin yaklaşık %90’ını kaybolur. 25 yılda ise demirler tamamen çürüyerek, taşıyıcılık özelliğini kaybeder.
Temeli su alan binanın ömrü, dramatik ve sert şekilde azalır. Üstelik zamanında alınmayan önlemler, daha sonraki süreçte istenen sonucu kesinlikle vermezler. Böyle bir olumsuzluk yaşamamak için mutlaka zamanında önlem almak ve temel su yalıtımı yaptırmak gerekir.
Temeli Su Alan Binanın Ömrü Ne Kadardır?
Betonarme bina ömrü; 50 ile 55 yıl arasındadır. Köprü, viyadük gibi betonarme yapılarda ise bu süre 100 yıldan fazla olabilir. Temeli su alan binaların ömrü ise 25-30 yıl arasındadır. Üstelik bu süre, deprem veya benzeri bir doğal afetin olmadığı senaryolarda geçerlidir. Zira çok kısa bir süre içerisinde temel yapılarında yer alan demirler korozyona uğrayarak çürür. Buna bağlı olarak da yapılar güvenirliğini ve sağlamlığını kaybeder.
Bu noktadaki bir diğer husus ise zemin koşullarıdır. Binanın inşa edildiği alanın geçirgenliği fazla ise temel ve zemin altında kalan bölümler, daha fazla su baskısına maruz kalır. Ancak temele ve ilgili bölgeye eklenecek drenaj sistemi ile bu baskı ortadan kaldırılır. Drenaj sistemi, bina ömrünü olumlu etkiler.
Temeli su alan binanın ömrü ile ilgili bilinmesi gereken diğer detaylar şu şekildedir:
- Su yalıtımı olmayan binalarda, 10-15 yıl gibi çok kısa sürelerde ciddi yapısal sorunlar ortaya çıkar. İlk bakışta bu sorunların farklı nedenleri var gibi gözükebilir. Ancak detaylı inceleme yapıldığında, arkasında temelin su alması olduğu görülür.
- Su sızıntılarının devam etmesi durumunda yapının kullanım ömrü 20 ila 30 yıl arasında olur. Taşıyıcı zeminde patlama, metal donatının paslanarak tamamen çürümesi ve betonların çatlaması gibi belirtiler, binanın kullanım ömrünün dolduğunu gösteren önemli işaretlerdir.
- Kaliteli su yalıtımı olan yapılarda bu tür olumsuzluklar yaşanmaz. Söz konusu binalar, 50 ila 60 yıl arasında güvenli şekilde kullanılır.
Bina Temelden Su Alıyor, Ne Yapabilirim?
Bina temelden su alıyorsa öncelikle drenaj sistemi yapılmalıdır. Drenaj için delikli ve yağan yağmur sularının toplanmasını sağlayan yapıda borular tercih edilir. Söz konusu borular, suyun temele ulaşmadan toplanmasını ve farklı noktalara iletilmesini sağlar.
Drenaj sistemleri son derece başarılı sonuçlar verir. Ancak bu sistemler tek başına yeterli değildir. Buna ek olarak mutlaka temel izolasyonu yapılmalıdır. İzolasyon için farklı malzeme ve yöntem seçenekleri vardır. Yapının durumu dikkate alınarak bunlardan uygun olanlar tercih edilmelidir.
Sonradan Temel İzolasyonu Nasıl Yapılır?
Temel izolasyonu, yapılar inşa edilirken yapılmalıdır. Temelin etrafının kazılmış olması, uygulamayı çok daha kolay ve etkili hale getirir. Ancak sonradan da temel izolasyonu yapılabilir. Bu noktada farklı seçenekler vardır. Eğer yapının içindeki bölümlerden temeli oluşturan duvarlara ulaşılıyorsa yalıtım buradan yapılır. Ancak ilgili duvarlara ulaşılması mümkün değilse yapının çevresi yaklaşık 100 cm derinliğinden kazılarak işlem yapılır. Bu süreçte izlenen adımlar aşağıdaki gibidir:
- İlk olarak detaylı inceleme yapılır. Sorunun nedeni belirlenir ve buna uygun bir planlama yapılır.
- Yalıtım temele yapılacağı için bu bölümü oluşturan duvarlara erişim sağlanmalıdır. Bu ise yaklaşık 100 cm derinliğinde bir alan açmayı gerektirir.
- Uygulama öncesinde yalıtım malzemelerinin kullanılacağı yüzeyler çok detaylı bir şekilde temizlenir. Kir, yağ ve tozdan arındırılır. Böylece temel izolasyon malzemesinin yüzeylere tam olarak tutunması sağlanır. Polimer bitümlü örtüler, bitümlü mebranlar veya farklı yalıtım malzemeleri burada kullanılabilir.
- Uygulama, tercih edilen izolasyon malzemesinin talimatlarına uygun şekilde yapılır.
- Son aşamada ise koruma şapı atılır ve peyzaj düzenlemesi yapılarak işlem sonlandırılır.
Bu süreçte kullanılacak ürünler için su yalıtım malzemeleri kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.